Szczecin
Zanim przejdziemy do ważnych zabytków miasta, to spróbujmy zmierzyć się w skrócie z historią tego portowego miasta. Druga sprawa, to dla oglądających zdjęcia należą się przeprosiny za jakość, ale musicie nam wybaczyć, gdyż 10 lat temu trochę mgliste pojęcie mieliśmy o fotografii. To co udało się uratować z naszej wizyty w Szczecinie i ponaprawiać w postprodukcji, niniejszym prezentujemy.
Zapraszamy do wpisu;
Szczecin historycznie
Na terenie dzisiejszego Szczecina mniej więcej w VI wieku p.n.e. mieściła się łużycka osada. Wiadomo również o istnieniu miejscowości Susudata, którą zaznaczono na mapie Klaudiusza Ptolemeusza z 147 n.e. Pierwsi osadnicy zamieszkali te tereny pod koniec IX wieku. Osada otoczona była fosą, a wewnątrz znajdował się port oraz część mieszkalno-handlowa. Pierwsza nazwa Szczecina to Sadżin lub Sasin. Szczecin był wówczas jednym z najważniejszych grodów w kraju. Prestiż osady podnosił fakt, iż posiadała ona cztery pogańskie świątynie. Najważniejszą z nich była Świątynia Trygława, której wnętrze było mocna zdobione malowidłami oraz elementami ze złota i srebra. Funkcję ustawodawczą sprawował wiec, składający się z miejskiej starszyzny.
Bardzo ważny okres w dziejach Szczecina to przyłączenie miasta oraz całego Pomorza Zachodniego do państwa Polan. Dokonał tego w latach 967–972 Mieszko I. Bitwa pod Cedynią umocniła pozycje Polan na terenie Pomorza Zachodniego. Okoliczne tereny były cenne z racji dostępu do morza oraz pobliskich szlaków handlowych. W 992 roku miasto znane było jako Schinesgne. W trakcie panowania Bolesława Chrobrego Szczecin stał się terenem niezależnym.
Ponowne przyłączenie miasta do Polski nastąpiło w 1121 roku, za czasów Bolesława Krzywoustego. Czterdzieści lat później te tereny zostały lennem Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, pod panowaniem Warcisława I. Prawa miejskie Szczecin uzyskał w 1243 roku, kiedy to miastem rządzi książę Barnim I.
Tymczasem ruszamy w miasto, a na pierwszy ogień poszedł Urząd Miasta i przynależny do niego park.
Wiek XIII w dziejach Szczecina to okres rozwoju handlowego, zwłaszcza w przypadku związku hanzeatyckiego. Rozpoczęto rozbudowę miasta o kolejne budynki. Barnim III Wielki swoją siedzibę ustanowił w „Kamiennym Domu”. Wybudowano wówczas również kaplicę św. Ottona, co było początkiem w tworzeniu rozległego kompleksu dworskiego, obecnie znanego jako Zamek Książąt Pomorskich. Szczecin od 1491 roku był stolicą Pomorza Zachodniego, po podziale regionu, w 1532 roku powołano księstwo szczecińskie. W 1570 roku na terenie Szczecina doszło do podpisania pokoju, kończącego I wojnę północną.
Pomnik Czynu Polaków
Pomnik ten wyszedł spod ręki rzeźbiarza Gustawa Zemły, został wykonany w Zakładach Mechanicznych w Warszawie. Odsłonięty został w dniu 3 września 1979 roku, w 4o rocznicę napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę. Jest symbolem trzech epok e historii Czynu Polaków, którzy od początku istnienia państwa polskiego, przez tysiąc lat, kształtowali byt narodowy, którzy obecnie ten byt kształtują oraz tych, którzy w przyszłości będą go utrwalać.
Od 1630 roku Szczecin znajdował się pod władzą Szwedów. Najazdy wojsk znacząco osłabiły gospodarczy poziom tego handlowego ośrodka. W 1713 roku miasto zostało włączone do Prus. Następnie Szczecin znajdował się pod okupacją rosyjską. Od XVIII wieku zaczęło powolne odzyskiwanie handlowego znaczenia w Europie. W 1806 roku do miasta wkroczyły wojska francuskie.
Pierwsze kolejowe połączenie z Berlinem udostępniono w 1843 roku. Od tego momentu miasto intensywnie rozwijało się pod względem przemysłowym. Założono sieć gazową, wodociągi i kanalizację, a następnie także sieć elektroenergetyczną. Pod koniec XIX wieku uruchomiono pierwsze linie tramwajowe. Panujący wówczas burmistrz Hermann Haken zainicjował budowę popularnego dziś zabytku Szczecina – Wałów Chrobrego.
Liczba mieszkańców Szczecina do 1939 roku wynosiła około 270 tys. W okresie hitlerowskiej okupacji, w mieście zorganizowano prawie 100 obozów pracy przymusowej. Naloty bombowe, jakie nawiedziły miasto w 1943 roku, doprowadziły do zniszczenia 70 % miejskiej zabudowy, z czego doszczętnie zdewastowano niemalże wszystkie zakłady przemysłowe. Liczba mieszkańców spadła do 78 tys., z czego większość miała niemieckie pochodzenie. W 1945 roku Szczecin kierowany był z ramienia Tymczasowego Zarządu Miasta, na czele którego stał inż. Piotr Zaremba.
Plac Orła Białego
Dzisiejszy plac Orła Białego był głównym rynkiem średniowiecznego Górnego Miasta.
Najbardziej rozpoznawalnym zabytkiem placu jest zabytkowy neobarokowy gmach wybudowany w latach 1890–1891 dla Towarzystwa Ubezpieczeniowego „National”.
Fontanna Orła Białego
W latach 1729 – 1732 ze Wzgórz Warszewskich doprowadzono do miasta rurociąg wodny wykonany przez szwajcara Abrahama Dubendorfa. Na jego końcu ustawiono barokową fontannę projektu mistrza Johanna Friedricha Graela, wykonaną z piaskowca przez mistrzów kamieniarskich Johanna Heinricha Koehla i Angerera oraz rzeźbiarza Johanna Konrada Kocha. Fontanna trysnęła wodą 15 sierpnia 1732 roku. Na obecne miejsce przeniesiono ją w 1886 roku.
Posąg Flory
Z Placu Orła Białego kierujemy się pomału w kierunku bazyliki św. Jakuba, by móc z góry popatrzeć na Szczecin, ale po drodze mamy kolejną ważną dla miasta rzeźbę, a jest nią posąg Flory.
Pomnik rzymskiej bogini wiosny i kwiatów jest dziełem J. G. Glumego i J. K. Kocha z około 1730 roku.
Floralia – doroczne święto, poświęcone tej bogini, obchodzono w Cesarstwie Rzymskim od 28 kwietnia do 3 maja. Posąg początkowo stał w Pałacu Grumbkowa. W 1906 roku ustawiono go w obecnym Parku Żeromskiego. Po wojnie przeniesiony na plac Hołdu Pruskiego i ulicę Panieńską. Zakończył wędrówkę na placu Orła Białego.
Bazylika Metropolitalna pw. św. Jakuba
Początki świątyni sięgają XII wieku, kiedy to powstał drewniany kościół pw. św. Jakuba dla niemieckiej ludności osadniczej zamieszkującej teren podgrodzia dawnego Szczecina. Na przełomie XIII i XIV wieku wybudowana ceglaną, gotycką bazylikę z prezbiterium ujętym obejściem i wieńcem kaplic oraz dwiema wieżami zachodnimi. Nawiązywała ona do katedralnego modelu architektury wzorowanego na rozwiązaniu kościoła mariackiego w Lubece. W okresie od XIV do XV wieku nastąpiła generalna przebudowa na monumentalny, późnogotycki kościół halowy z kaplicami wewnętrznymi i masywem wieżowym.
W katedrze znajduje się między innymi kaplica chrzcielna oraz krypta biskupów szczecińsko – kamieńskich, przechowywane są również relikwie św. Wojciecha, św. Ottona oraz papieża Jana Pawła II.
Kościół został niemal całkowicie zniszczony w 1944 roku w wyniku nalotów alianckich. Decyzje o odbudowie podjęto w latach 70 tych XX wieku. Obecnie świątynia jest głównym, prestiżowym kościołem archidiecezji szczecińsko – kamieńskiej, jednocześnie jest najwyższym kościołem w Szczecinie, którego wieża mierzy 110,7 m. Znajduje się w niej punkt widokowy pozwalający podziwiać miasto z lotu ptaka.
Zdjęć z wewnątrz pokazać nie możemy, bo to dramat fotograficzny, ale zapraszamy chociaż na katedralną wieżę, z której naprawdę fajne widoczki na miasto się rozpościerają, Szczecin to naprawdę kawał fajnego miasta!
W Szczecinie doszło do kilku ważnych strajków i demonstracji robotniczych. Historyczne wydarzenia miały miejsce w grudniu 1970 roku oraz następnie w sierpniu 1980 roku, co zakończyło się zawarciem tzw. porozumienia sierpniowego. Szczecin był również z jednym z miasta podczas papieskich pielgrzymki do ojczyzny. Jan Paweł II odwiedził je 11 czerwca 1987 roku. Po raz pierwszy 27 maja 1990 roku zostały zorganizowane wolne wybory samorządowe do szczecińskiej Rady Miasta. Natomiast w 1993 roku obchodzono 750 rocznicę przyznania Szczecinowi praw miejskich.
Idziemy w stronę Łasztowni.
W okresie 1946-1998 miasto pełniło funkcję stolicy województwa szczecińskiego, po reformie administracyjnej w 1999 roku, stało się stolicą województwa zachodniopomorskiego. Również w 1999 roku Szczecin ustanowiono główną kwaterą Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego sił NATO. Ostatnio międzynarodowym wydarzeniem, do jakiego doszło na terenie Szczeciny był finał Operacji Żagiel – The Tall Ships’ Race. Żeglarskie regaty przyciągnęły do miasta na początku sierpnia 2007 roku prawie 2 miliony ludzi.
Łasztownia
Za naszego pobytu, Łasztownia była już w trakcie rewitalizacji, więc zapewne obecnie jest już nad wyraz pięknie odnowiona i na pewno kwitnie tam towarzyskie życie szczecinian.
Ale co to i jaką funkcje pełniło kiedyś to miejsce?
To wyspa, która na stałe wpisała się w krajobraz miasta od średniowiecza. Dziś kojarzy się z mało przyjaznym terenem portowym, a jeszcze kilkadziesiąt lat temu tutaj tętniło życie. Ludzie mieszkali i pracowali na Łasztowni.
We wczesnym średniowieczu wyspa była znacznie mniejsza. Stanowiła tylko niewielką kępę przybrzeżną, położoną naprzeciwko dzisiejszego Mostu Długiego i oddzieloną od głównego nurtu Odry od strony wschodniej wąskim i niezbyt głębokim ramieniem wodnym tej rzeki. Było to najdogodniejsze miejsce do przeprawy przez bagnistą dolinę Odry w obrębie ówczesnego miasta.
Tędy także wiódł jedyny i najstarszy szlak komunikacyjny ze wschodu na zachodni brzeg rzeki. W 1283 roku miasto nabyło wyspę. W 1299 zbudowano na Odrze stały most drewniany zwany Długim, a bagnistą drogę wiodącą do Dąbia umacniano sukcesywnie nasypem z kamieni. Stąd wzięła się późniejsza nazwa tego traktu: Gross Stein Damm, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza Wielką Kamienną Groblę.
Obecny układ ulic Łasztowni pochodzi z I poł. XVIII wieku, z czasów króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I (1729-1738). Wtedy to Łasztownia została ostatecznie uporządkowana.
Drugi etap zabudowy Łasztowni nastąpił na przełomie XIX i XX wieku. Wyeksploatowaną XVIII-wieczną zabudowę zastąpiono nowszą, w stylu secesyjnym. Zapotrzebowanie na mieszkania przyczyniło się do gęstej zabudowy Łasztowni domami czynszowymi dla robotników, przeplatanymi gmachami fabrycznymi i różnymi obiektami produkcyjno-usługowymi.
Dźwigozaury
Te portowe żurawie ze szczecińskiej wyspy Łasztownia stały się symbolem Szczecina
Konstrukcje zostały zamontowane na Łasztowni w latach 30. XX w. Zbudowała je prawdopodobnie niemiecka firma Krupp. Powstały z myślą o przeładunku drobnicy i takie materiały przeładowywały do końca swojej pracy.
Podobne urządzenia pracowały w niemal wszystkich europejskich portach, obecnie pozostało tylko kilka okazów muzealnych.
Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście eksploatował żurawie jeszcze na początku XXI wieku. Maszyny zostały przekazane szczecińskiemu muzeum narodowemu w 2009 roku. Pod koniec 2016 roku rozpoczęto ich renowację, która trwała kilka miesięcy. Przywrócono im wówczas dawne malowanie – z brązową podstawą, zieloną kabiną i żółtym wysięgnikiem.
Wały Chrobrego
To imponujące skalą i rozmachem założenie architektoniczne powstało na początku XX wieku z inicjatywy ówczesnego burmistrza Hermanna Hakena. Na jego cześć do 1945 roku taras widokowy nosił nazwę Taras Hakena – Hakenterrasse. Gdy Szczecin po II wojnie światowej znalazł się w granicach Polski, nazwę zmieniono na obowiązujące do dziś Wały Chrobrego. Zarówno sto lat temu jak i dziś taras dostarcza mieszkańcom miasta i turystom niezapomnianych wrażeń wizualnych i stanowi ulubione miejsce spacerów. Budowla jest monumentalna, symetryczna i bogata w liczne detale architektoniczne.
Wały Chrobrego tworzą wraz z Muzeum Narodowym w Szczecinie, Zamkiem Książąt Pomorskich i katedrą pw. św. Jakuba, nadodrzańską panoramę miasta, widoczną z głównych tras dojazdowych. Wały to jedno z najciekawszych i najbardziej monumentalnych kompleksów urbanistyczno-architektonicznych z początku XX wieku. Na szczycie nasypów ziemnych wzdłuż Odry znajduje się wysadzana drzewami aleja spacerowa, zakończona na krańcach półokrągłymi placykami. Na nabrzeże Odry możecie zejść po imponujących schodach, biegnących w dwóch łukach wzdłuż muru oporowego centralnego tarasu.
Usytuowane w centrum miasta i położone malowniczo na biegnącej wzdłuż Odry skarpie, Wały Chrobrego są z założenia tarasem widokowym. Rozciąga się z nich wspaniały widok na Odrę, jej dorzecza, kanały, wyspy: Grodzką i Bielawę, Łasztownię i port, Trasę Zamkową a dalej Góry Bukowe.
Z Wałów Chrobrego można podziwiać także odbywające się cyklicznie w Szczecinie zloty żaglowców, zwłaszcza przyciągający rzesze turystów Tall Ship Races, w których biorą udział najpiękniejsze największe i najpiękniejsze żaglowce z całego świata. Wały Chrobrego zostały tak zaprojektowane, by wyglądać szczególnie imponująco z poziomu wody. Robią wrażenie do dziś. Na Wałach odbywają się Dni Morza i większość miejskich imprez takich jak koncerty czy pokazy sztucznych ogni.
Kilka z Wałów detali…
Zamek Książąt Pomorskich
Był przez wieki siedzibą władców z rodu Gryfitów, który panował na Pomorzu między XIII a połową XVII stulecia. Gryfici byli dynastią książęcą słowiańskiego pochodzenia, która panowała przez ponad 500 lat nad Księstwem Pomorskim. Gryfici w XII w. przyjęli chrześcijaństwo w wyniku misji św. Ottona z Bambergu, czego pamiątkę stanowi figura św. Ottona, kopia posągu z XIV w., znajduje się na Wieży Dzwonów.
Początki dzisiejszego zamku sięgają 1346 roku, kiedy książę Barnim III rozpoczął wznoszenie na wzgórzu zamkowym tzw. kamiennego domu. Obok kamiennego domu stanęła kaplica św. Ottona oraz tzw. duży dom z Wieżą Więzienną.
Znacznej rozbudowy zamku dokonał książę Bogusław X w pod koniec XV wieku. Książę ten nadał też Szczecinowi rangę stolicy księstwa, obierając szczeciński zamek za swą główną siedzibę. Za czasów Bogusława X istniejące piwnice przykryto sklepieniem krzyżowym wspartym na siedmiu słupach (dzisiejsza Sala Gotycka) oraz wzniesiono dwukondygnacyjną reprezentacyjną budowlę z paradnym portalem od strony dziedzińca i wielką sklepioną salą w parterze. Uważa się, że okazałe prace budowlane związane były z przygotowaniami do ślubu księcia z Anną Jagielonką, córką polskiego króla Kazimierza Jagiellończyka, który miał miejsce w 1491 roku. Szczęśliwe małżeństwo Bogusława i Anny przeszło do miejscowej legendy, czego wyrazem jest stojący przed zamkiem współczesny pomnik książęcej pary.
Po pożarze w 1530 roku rozpoczęto przebudowę zamku. Trwała 7 lat, w jej trakcie kamienny dom przebudowano w stylu renesansu w dwupiętrową budowlę z dwuspadowym dachem i Wieżą Zegarową. Po wymarciu dynastii Gryfitów, od 1637 roku zamek był siedzibą namiestnika szwedzkiego, a od roku 1720 – garnizonu pruskiego. W 1944 roku zamek został poważnie zniszczony podczas nalotów alianckiego lotnictwa, zaś po II wojnie światowej, gdy Szczecin wrócił w obręb ziem polskich, podjęto wysiłek odbudowy i rekonstrukcji budowli.
Filharmonia
Symbol miasta powinien wyróżniać się z otoczenia, dlatego budynek zaprojektowano na zasadzie kontrastu nowoczesnej formy i materiałów z historycznym tłem. Zestawiony z drobnych, pionowych elementów tworzy monumentalną, strzelistą i zwartą całość, a dzięki zastosowaniu błyszczącego szkła na elewacji przypomina kryształ. Ekspresjonistyczne zwieńczenie Filharmonii wynika z uważnej obserwacji kontekstu i stanowi nowoczesną interpretację strzelistości brył szczecińskich kościołów oraz neogotyckich budowli. Dzięki temu oraz zachowaniu właściwych proporcji projektowany obiekt jest zharmonizowany z okoliczną zabudową.
Największym wyróżnieniem dla szczecińskiej filharmonii, jak również dla polskiej architektury w jej najnowszej historii, jest wygrana Mies van der Rohe Award – najważniejszej nagrody architektonicznej Europy i jednej z najbardziej prestiżowych na świecie.
Murale
Ten modny element street artu niezwykle trafnie wtapia się w tkankę miejską i nadaje klimatu nierzadko zaniedbanym, czekającym na rewitalizację okolicom. Bardzo lubimy te formę sztuki, której kolorowe dzieła można także napotkać na ulicach Szczecina. Umieszczone często na szczytowych ścianach kamienic dodają okolicy charakteru i wielkomiejskiego stylu.
Przed 1989 rokiem murale w Polsce pełniły głównie role propagandowe. Miały za zadanie promować lokalne bądź ogólnopolskie przedsiębiorstwa a także służyły jako nośnik haseł związanych z minionym ustrojem.
Dziękujemy i do odwiedzin Szczecina serdecznie zapraszamy!
Jeśli podobał Ci się ten wpis, to zapraszamy do wsparcia naszego bloga poprzez polubienie naszego facebooka. Będzie to dla nas sygnał, iż wykonujemy dobrą i przydatną pracę🙂
A.D.2015
W opisie skorzystaliśmy ze źródeł;
szczecindzisiaj.pl / szczecin.naszemiasto.pl / dzieje.pl / onet.podróże