ELEKTROCIEPŁOWNIA ZABRZE
Tu wszystko się zaczęło…
Historia jednego z największych i najważniejszych zakładów przemysłowych na Górnym Śląsku – Elektrociepłowni Zabrze sięga końca XIX wieku.
Dokładnie 21 grudnia 1897 roku z nowo powstałej elektrowni po raz pierwszy popłynął prąd. Tak rozpoczęła się historia Elektrociepłowni Zabrze, która najpierw zasilała domy mieszkańców Zabrza, by w okresie międzywojennym stać się jedną z najważniejszych i największych elektrowni na Śląsku.
Zapraszamy do galerii.
Elektrociepłownia w Zabrzu podobnie jak wiele zakładów przemysłowych na Górnym Śląsku w czasie II wojny światowej nie uniknęła zniszczeń i grabieży
W okresie powojennym, gdy Zabrze znalazły się w granicach Polski (do 1945 Zabrze pod nazwą Hindenburg znajdowały się granicach Niemiec), odbudowywano potencjał elektrowni, zaś od 1969 roku wytwarzano w niej również ciepło, a zakład przekształcono w elektrociepłownię.
Budynek dawnej Elektrociepłowni Zabrze po dziesięcioleciach produkcji najpierw energii elektrycznej, a później ciepła, po uruchomieniu w 2018 roku nowoczesnej elektrociepłowni w Zabrzu przestał być wykorzystywany do celów produkcyjnych
Ze względu na dużą wartość historyczną w 2022 roku miasto Zabrze zdecydowało się przejąć budynki po dawnej Elektrociepłowni.
Wracając do początków…
W 1896 roku wymieniono kursujący od dwóch lat tramwaj konny na elektryczny, a w celu zapewnienia trakcji prądu stałego o napięciu 600 V, w elektrowni zamontowano specjalny generator.
Ciągle wzrastające zapotrzebowanie na energię elektryczną spowodowało rozwój zakładu, ale i konieczność dokonania zmian administracyjnych
W roku 1900 elektrownia zmieniła właściciela na Schlesische Elektrizitäts und Gas Aktien Gesellschaft, którego spółka AEG była akcjonariuszem. Nowy zarząd powołano w Gliwicach (Gleiwitz) pod nazwą „Oberschlesischen Elektrizitätswerke” („Górnośląskie Zakłady Elektryczne”).
W rozrastającą się elektrownię inwestowano gigantyczne kwoty – w samym 1909 roku było to aż dwa i pół miliona marek – a ta służyła kolejnym mieszkańcom, od 1913 wysyłając prąd także do powiatu toszeckiego.
Rekordowa moc elektrowni została osiągnięta w okrutnych czasach drugiej wojny światowej, w 1942 roku, wynosząc 176 MW
Nie trzeba zbytnio tłumaczyć, że w tamtym okresie Niemcy do granic eksploatowali lokalne kopalnie, pragnąc pozyskać jak najwięcej węgla nie tylko do celów stricte energetycznych, ale przede wszystkim do hut oraz do produkcji paliwa syntetycznego. A zakłady przemysłowe wymagały zasilania.
Po niemieckiej stronie granicy w aglomeracji górnośląskiej pracowały trzy elektrownie: w Szombierkach (Kraftwerk Oberschlesien, Schomberg), w Zaborzu oraz najmłodsza, w Miechowitz – dzisiejszych Miechowicach. Dwie pierwsze dostarczały prąd do zakładów przemysłowych, ale także domostw i trakcji tramwajowej. Plan Niemców zakładał utworzenie dodatkowej elektrowni jako rezerwy energetycznej dla odległego o 200 km Breslau – Wrocławia – na wypadek ataku aliantów.
Pod koniec drugiej wojny światowej wielu pracowników ewakuowano, dobrowolnie bądź nie, w głąb Trzeciej Rzeszy
Pozostała na miejscu ekipa miała za zadanie utrzymanie elektrowni w ruchu. Tymczasem górnośląski Gauleiter, lokalny dowódca, zapewniał cywili, że są bezpieczni, że nic im nie grozi. Wiedział doskonale, że zbliża się 1. Front Ukraiński. Wiedział, że jednym z głównych zadań żołnierzy będzie przejęcie zakładów przemysłowych. Godziny przed wkroczeniem sowieckich wojsk nadał komunikat radiowy zapewniający mieszkańców, żeby rano normalnie wyruszyli do pracy. Tej samej nocy uciekł.
Styczeń 1945 zapisał się na kartach historii zakładu jako czas dewastacji i grabieży dokonanej przez czerwonoarmistów. Gdy zakład ostatecznie trafił w ręce polskich władz, rozpoczęli oni mozolne zadanie odbudowania elektrowni.
Jeśli masz ochotę na wirtualną małą czarną, to zamawiając ją będzie nam niezmiernie miło, a Ty docenisz nasz trud włożony w prowadzenie bloga.
A jeśli podobał Ci się ten wpis, to zapraszamy do wsparcia naszego bloga poprzez polubienie naszego facebooka. Będzie to dla nas sygnał, iż wykonujemy dobrą i wartościową pracę🙂
A.D.2023
źródło ślązag.pl
tekst Joanna Stebel