CHUDÓW
Mniej więcej w połowie drogi pomiędzy Mikołowem a Gliwicami wznoszą się ruiny XVI-wiecznego zamku w Chudowie
Tak naprawdę renesansowy, acz jego historia sięga jeszcze głębiej. Otóż prawie 100 lat przed budową tego, co dziś nazywamy Zamkiem w Chudowie, w historycznych zapiskach pojawia się Johannes de Hodow– pierwszy właściciel wsi.
Za fundatora zamku uważa się jednak Jana Przedbórza z Paniów zwanego od zakupionych pobliskich Gierałtowic-Gierałtowskim który w roku 1537 nabył Chudów oraz kilka okolicznych wsi. Renesansowy zamek wzniesiono na wyspie wśród moczarów prawdopodobnie w miejscu jakiejś wcześniejszej budowli. Dotrzeć na zamek można było jedynie przez drewniany most prowadzący do wejścia na drugiej kondygnacji wieży.
Gierałtowscy którzy władali Chudowem przez ponad sto lat należeli do najbogatszych ludzi ówczesnego Śląska. Ich posiadłości rozciągały się od Bytomia po Nysę w granicach trzech księstw: raciborskiego, opolskiego i nyskiego. Po śmierci w 1622 ostatniego z rodu Wacława II Chudów przeszedł w ręce hr. Joanny Prażma. Od hrabiny dobra zakupił Jan Skalla z Ligoty Wielkiej w powiecie kozielskim. Okres rządów hr. Prażma i Skalli przypadł na lata wojny trzydziestoletniej kiedy to po traktach Śląska grasowało wielu maruderów lub po prostu rycerzy-rozbójników. Z tą niecną profesją wiąże się też historia Chudowa, który pod tym względem miał nie najlepsza opinię.
W 1672 roku rządy na zamku objęła Jadwiga Solomea baronowa von Kotuliński.
Od czasu powstania zamek przechodził różne koleje losu
Zmieniali się jego właściciele, był wielokrotnie przebudowywany jednak największą świetność przeżył Chudów pod rządami baronów Voglarów. W roku 1717 Mikołaj Voglara przebudował i z przepychem wyposażył rodową rezydencje. Voglarowie mieszkali w Chudowie do 1768 roku, a po ich odejściu zamek stracił swą świetność i znaczenie. Ich zięć Karol Reder sprzedał zamek w 1772 roku Maciejowi von Welczek. Na skutek ciągłych zmian właścicieli zamek coraz bardziej podupadał.
Dopiero gdy w roku 1837 jego właścicielem został Franciszek von Bally zamek został przebudowany i rozbudowany. W przeciwieństwie do pierwotnych kamiennych nowe partie murów zostały wykonane z cegły. Przeprowadzone prace spowodowały jednak że obiekt zatracił swój oryginalny styl i obronny charakter.
Znajdujący się w granicach majątku Karola Goduli zamek przejmuje na mocy testamentu jego wychowanka Joanna Gryszczyk von Schomberg-Godulla i jej mąż hr. Ulryk Schaffgotsch. Joanna wraz z mężem traktowali Chudów jako bazę organizowanych przez hrabiego polowań. Niestety 11 stycznia 1875 zamek spłonął. Hrabia poruszony sylwetką ruin i legendą mówiącą jakoby budowniczymi zamku byli templariusze nie pozwolił go odbudować lecz kazał malowniczo „wydłubać” mury by zamek przypominał modną wówczas romantyczną średniowieczną budowlę.
W 1999 roku zamek stał się własnością Fundacji „Zamek Chudów”.
Fundacja powstała w 1995 roku a jej podstawowym celem stało się objęcie ochroną ruin oraz budynku spichlerza i parku otaczającego zamek.
W odbudowanej wieży mieści się obecnie muzeum, w którym eksponowane są zabytkowe przedmioty odnalezione podczas wykopalisk. Podczas prac archeologicznych odkryto w pobliżu zamku fundamenty XIX-wiecznej karczmy-browaru.
W odbudowanym na podstawie starych ilustracji obiekcie mieści się dziś „Oberża pod Świętym Jerzym”. W stylowym wnętrzu, prócz serwowania oryginalnych potraw według dawnych receptur, organizowane są m.in. historyczne wesela lub renesansowe uczty.
Spichlerz
Do chudowskiego zespołu zabytkowego należy również dwukondygnacyjny spichlerz z XVIII wieku. Pod koniec lat 90 tych zrekonstruowano mansardowy dach, który wcześniej uległ zawaleniu. Obiekt, pełniący obecnie funkcje magazynowe, ma zostać w przyszłości przekształcony w stylowy pensjonat. A obok się jeszcze mieszka 🙂
Warto przejść na drugą stronę ulicy, by poczuć troszkę klimat Urbexu.
Znajdują się tu stare opuszczone zabudowania i można się tylko domyślać, iż w czasach PRLu były tu jakieś zakłady mające na celu dobro społeczeństwa 🙂
Na terenie zamku znajduje się park
W parku, często w sezonie – organizowane są imprezy plenerowe, inscenizacje historyczne, koncerty, a przede wszystkim sierpniowy Jarmark Średniowieczny. Po sezonie spokój i cisza, więc można na spacerze uspokoić skołatane nerwy tygodniem pracy 😉
Poza tym z parku już tylko dwa kroki dzielą nas od pewnego drzewa topolą zwanego.
Topola Tekla
W sąsiedztwie tych wszystkich atrakcji rośnie sobie wiekowa topola kanadyjska. I może nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że w środku jest wypróchniała i do pustego wnętrza wstawiono trzy drewniane niewielkie stoliki, dwie ławy i dwa krzesła.
Według informacji umieszczonej na tablicy obok drzewa, topola Tekla to;
Topola kanadyjska (Populus canadensis) – hybryda powstała ze skrzyżowania rodzimej euroazjatyckiej topoli czarnej z topolą amerykańską, zaś pierwsze takie mieszańce wyhodowano we Francji na początku XVIII w. W kategorii wiekowej nie może więc konkurować z opisanymi wyżej drzewami, za to wielkość ma imponującą. Wg pomiaru z maja 2013 r., chudowska topola jest najgrubszą jednopienną topolą kanadyjską w Polsce i ma 724 cm obwodu i 230 cm średnicy. W kategorii grubości wszystkich polskich drzew „Tekla” zajmuje 36 miejsce, a w kategorii wysokości (31,50 m) plasuje się na 92 miejscu w Polsce.
Dziupla wewnątrz drzewa również należy do największych w Polsce.
Topola Tekla nadal szybko rośnie i ma szansę przesunąć się w rankingu przed znajdujące się obecnie przed nią, ale wolniej rosnące drzewa innych gatunków.
Obecnie dzięki Fundacji zamek w Chudowie to tętniące życiem miejsce jak też teren licznych imprez i festynów.
Uratowanie tego niszczejącego zabytku to fantastyczny przykład i wzór do naśladowania dla wszystkich którym zależy na zachowaniu naszego dziedzictwa.
Koniecznie zajrzyj do Chudowa 🙂
Jeśli masz ochotę na wirtualną małą czarną, to zamawiając ją będzie nam niezmiernie miło, a Ty docenisz nasz trud włożony w prowadzenie bloga.
A jeśli podobał Ci się ten wpis, to zapraszamy do wsparcia naszego bloga poprzez polubienie naszego facebooka. Będzie to dla nas sygnał, iż wykonujemy dobrą i wartościową pracę🙂
A.D.2020