Bad Muskau / Park Mużakowski

To, że Park Mużakowski od 2004 roku znajduje się na liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO zawdzięczamy w dużym stopniu Hermannowi Księciu von Pückler-Muskau (1785–1871). Stworzył on po obu stronach Nysy arcydzieło określane mianem przedniego klasycznego ogrodu krajobrazowego. Zielony Książę uznawany jest za prekursora nowoczesnego projektowania krajobrazu, które swoim oddziaływaniem sięgnęło ponad granice Europy aż do Ameryki.

Zasady Pücklera aktualne są do dnia dzisiejszego: Pozycja „Szkice o ogrodnictwie krajobrazowym”, która ukazała się w 1834 roku, jest do dziś często cytowanym podręcznikiem. Oprócz ogólnych wskazówek odnośnie zakładania ogrodu krajobrazowego Pückler opisuje tam w swoją wizję Parku Mużakowskiego, który dziś roztacza się na terytorium dwóch państw. Dzięki wspólnemu polsko-niemieckiemu wnioskowi Park został wpisany na listę światowego dziedzictwa  2 lipca 2004 roku.

Niestety ta ładniejsza część parku jest po stronie niemieckiej…

---

W roku 1815 książę Hermann von Pückler-Muskau założył ogród krajobrazowy, który okazał się unikatem za skalę światową

Zaprojektował go nadzwyczaj nowocześnie i z wyczuciem sztuki. W ten sposób Pückler stał się jednym z najważniejszych niemieckich architektów krajobrazu. Nie udało mu się jednak zrealizować wszystkich marzeń ogrodowych – porównanie między wizją a rzeczywistością dostarcza interesujących obserwacji.

---

Inspiracją dla kreatora parków Pücklera były ogrody angielskie

Przede wszystkim wrażenie robiły na nim romantyczne zamki i pałace dające świadectwo stuletniemu panowaniu. Zamiarem Pücklera była budowa zamku na podobieństwo średniowiecznych budowli. Jednak do tego nigdy nie doszło. Pückler chciał przebudować Nowy Zamek w stylu klasycystycznym. Projekt architekta Karla Friedricha Schinkel był już gotowy, jednak z powodu braku pieniędzy nie doszło do jego realizacji.

W zamian za to następcy Pücklera nadali budowli wygląd w stylu neorenesansowym, ale o tym za momencik 😉

---

Spadek Pücklera objął książę Fryderyk Holenderski (1797–1881)

Zarówno jemu jak i późniejszym właścicielom, grafom von Arnim, udało się wypełnić luki w projekcie parku zostawione przez księcia. Podjęli się oni niedokończonych planów budowy i odnowili niezdatne do użytku mosty. Nowe koncepcje zostały, z niewielkimi wyjątkami, z wyczuciem włączone do istniejącego kompleksu.

---

Kim był Pückler

Ekscentryczny, uparty, zagadkowy – Księciu Hermannowi von Pückler-Muskau (1785–1871) nie brakowało ani pewności siebie ani ekstrawagancji. Heinrich Heine nazwał go „najmodniejszym ze wszystkich ekscentryków”.

W tym kreatywnym arystokracie będącym zarazem projektantem ogrodów rozwinęła się swoista mania. Niektóre plany pozostały tylko na papierze w formie pięknych obrazów. To, co temu miłośnikowi parków w efekcie udało się wprowadzić w życie, robi bez wątpienia duże wrażenie – nie tylko w Bad Muskau.

---

Te piękne ogrody, jeziora, stawy, pałac i pijanie wód mineralnych Hermann von Pückler stworzył dla swojej żony Lucie von Hardenberg

Książę dużo podróżował po świecie i przy projektowaniu parku w Muskau garściami czerpał z angielskich parków krajobrazowych.

Tworzył go 30 lat. Miłość do Lucyny wygasła, gdy arystokrata popadł w długi. Rozwiódł się z żoną i wyjechał do Anglii, aby tam szukać majętnej kobiety, dzięki której sfinansowałby dalsze ambitne pomysły w parku. Plan się nie powiódł i ów książę odsprzedał majątek. Hermann przeniósł się do pobliskiego miasteczka Branitz i tam zajął się projektowaniem kolejnego, okazałego ogrodu. Przez Park Zamkowy przepływa Nysa Hermanna – sztuczne odgałęzienie Nysy Łużyckiej, zaprojektowane przez księcia Pücklera.

---

Wisienką na torcie parku jest neorenesansowy pałac, zwany Nowym Zamkiem z restauracją i kawiarnią z pysznymi lodami, ciastem i kawą

Zabytek robi wrażenie zarówno od strony stawu, jak i rzeki Nysy Łużyckiej. Wzrok przyciągają posągi lwów prowadzące na Łąkę Zamkową oraz liczne nasadzenia wyszukanych gatunków krzewów i drzew.

Swój obecny wygląd zamek zawdzięcza rewitalizacji sprzed 17 lat. Nowy Zamek to trójskrzydłowe założenie w neorenesansowym stylu, otwarte na wschodnią stronę z pięknym widokiem na ogromny park, do którego wychodzi schodami w otoczeniu ramp z drzewami pomarańczowymi. Powstał w XIX w. na bazie wcześniejszego zamku obronnego z lat 1520-30. Od strony południowej i północnej bajkowości dodają mu imponujące wieże oraz liczne dekoracje – fryzy, pinakle, lukarny czy figury rycerzy.

Z drugim zamkiem – tzw. Starym Zamkiem łączy się mostem.

---

Zajrzyjmy do środka, bo też warto 🙂

---

---

Pod koniec II wojny światowej linia frontu przebiegała przez wiele tygodni przez Mużakowską Dolinę Nysy

Około 70 procent miasta, wszystkie mosty na Nysie i Stary Zamek zostały zniszczone w wyniku działań wojennych. Nowy Zamek spalił się 30 kwietnia 1945 roku, prawdopodobnie w wyniku podpalenia i przez dziesięciolecia stał w Parku jako ruina. Jednak największym ciosem dla dalszego losu Parku Mużakowskiego było ustalenie nowego przebiegu polsko-niemieckiej granicy państwowej. W wyniku porozumień aliantów z Teheranu, Jałty i Poczdamu został ustalony jej przebieg. Nysa – dotychczas ważny element łączący i nieodrębna część Parku – stała się po 1945 r. linią podziału, którą nie sposób było przezwyciężyć.

Po zachodniej stronie Nysy udało się zachować ogród krajobrazowy w dużej mierze w stanie nienaruszonym. Pomimo braku materiałów i trudno dostępnych technik ogrodniczych ogrodnicy wykazali się dużą dozą pomysłowości. Z kolei wschodnia część parku, za którą odpowiedzialne były lasy państwowe, popadła w zapomnienie.

---

Po drugiej stronie niewielkiego jeziora wznosi się biały Stary Zamek z ozdobnym portalem

Jest budowlą barokową i za czasów hrabiów von Callenberg pełnił funkcje administracyjne. Warto zwrócić uwagę na rzecz jasna barokowy portal ozdobiony m.in. tympanonem z podwójnym herbem szlacheckich rodzin Callenberg i Dohna.

Obecnie w Starym Zamku mieści się m.in. Urząd Stanu Cywilnego oraz sala koncertowa.

---

Park jest bezpośrednio połączony z miastem i między innymi z tego miejsca można przejść na rynek

Samo centrum miasta tyłka jak to się mówi nie urywa, ale grzechem byłoby tego nie sprawdzić 😉

---

W mieście znajdują się dwa kościoły

Kościół ewangelicki św. Jakuba stoi na tym samym terenie co kościół katolicki, a obok niego znajduje się cmentarz, na którym znajdują się znane osobistości tego miasta.

---

Obok, przy wspomnianym kościele katolickim znajduje się grób Machbuby

Kim była Machbuba?

Otóż historia młodej kobiety zwanej Machbuba (1825-1840) jest pełna tajemnic, intryg i spostrzeżeń na temat możliwości, do których niektóre zniewolone kobiety mogły mieć dostęp na Bliskim Wschodzie i w Europie Środkowej. Machbuba, dawniej Ajiame („ukochana” po arabsku), prawdopodobnie była potomkinią ludu Oromo w Etiopii.

W 1837 roku, w wyniku wojny, w której zginęła reszta jej rodziny, Machbuba została schwytana i wysłana na targ niewolników w Kairze. Hermann von Pückler-Muskau, podróżując po Bliskim Wschodzie, kupił dwunastoletnią dziewczynę, która towarzyszyła mu w dalszej części podróży. Upodobanie księcia do Machbuby wzrosło podczas ich podróży po Bliskim Wschodzie i szukał okazji, aby pochwalić się swoją młodą, egzotycznie ubraną konkubiną. Pewna szlachcianka, którą para odwiedziła w 1838 roku, opisała ją jako „Abisyńską, młodą kobietę, ubraną od stóp do głów na modłę egipską”.

W swoich popularnych książkach podróżniczych Pückler-Muskau pisał o codziennych zajęciach Machbuby i jej wzorowej higienie osobistej, ale także o jej wdzięku, ścisłej diecie, pragnieniu wiedzy i imponujących umiejętnościach w nauce języków obcych. Po powrocie do Europy z Pückler-Muskau Machbuba zyskała dostęp do wyższych sfer społeczeństwa i mogła rozwijać swoje zainteresowania intelektualne, uczestnicząc w wykładach naukowych, teatrze i wydarzeniach prywatnych.

„Nawiasem mówiąc, od początku nie trzeba wspominać, że jestem zbyt sumienny i zbyt wolny jako Prusak, aby traktować ją teraz jak niewolnicę. Kiedy weszła do mojego domu, stała się wolna, chociaż obawiam się, że nadal nie ma jasnego pojęcia o tym stanie rzeczy” – napisał Pückler-Muskau.

Jednak troska o swój status społeczny pośród narastających plotek na temat jego związku z Machbubą sprawiła, że ​​książę zdystansował się od niej, nawet gdy zachorowała na gruźlicę.

Machbuba zmarła w 1840 roku w Bad Muskau.

---

Wracamy do parku, bo jeszcze kilka ciekawostek przed nami

I tak na ten przykład warto zwrócić uwagę na Dom Kawalera.

Skromny charakter otrzymał budynek za czasów Hermanna von Arnim-Muskau. Obecnie używana nazwa przypomina tylko jedną z wielu funkcji, jakie pełnił budynek, który był m.in. pałacem ogrodowym, teatrem, domem dla gości, szpitalem oraz budynkiem zabiegowym.

---

Tuż za starym zamkiem znajduje się bardzo uroczy, romantyczny i fotogeniczny mostek fuksjowy

---

---

Oranżeria i szklarnie znajdują się nieopodal zabudowań folwarcznych

To budynek na planie prostokąta z elementami gotyku i sztuki mauretańskiej. Elewacja frontowa podzielona na trzy części, w każdej z nich znajdują się trzy duże okna w stylu Tudorów, całość zwieńczona dekoracją zbliżoną do krenelażu.

Oranżeria służyła roślinom do przezimowania, ale po 1945 roku pełniła też funkcję schroniska dla młodzieży i szopy na narzędzia. Obecnie, oprócz właściwego przeznaczenia dla roślin kubłowych (przenoszonych na zimę z rampy), wykorzystywana jest także jako sala koncertowa i wykładowa.

Opodal Oranżerii znajdują się szklarnie (m.in. prezentowana jest tu stała wystawa o ananasie, w nawiązaniu do dawnego Tropenhaus, gdzie uprawiano ananasy) oraz ogród warzywny.

---

Kończąc pomalutku nasz spacer po Parku Mużakowskim, zajrzyjmy jeszcze do wspomnianych zabudowań folwarcznych

Tych kilka historycznych budynków gospodarczych niedaleko zamku tworzy czterostronny dziedziniec.

Zespół składający się z remizy, stajni i domów mieszkalnych został na nowo wzniesiony w stylu neorenesansowym około 1900 roku, przy włączeniu wcześniejszych budynków.

---

Podsumujmy nasz wspólny spacer;

Park Mużakowski, znany również jako Park Fürst-Pückler-Muskau, to największy park w stylu angielskim w Polsce i w Niemczech.

Rozciąga się na powierzchni 728 ha po obu stronach rzeki Nysy Łużyckiej, na terenie dwóch miejscowości: Bad Muskau w Niemczech i Łęknicy w Polsce.

Park został założony w 1815 roku przez księcia Hermanna von Pückler-Muskau, który był jednym z najwybitniejszych krajobrazowców epoki romantyzmu. Park został zaprojektowany tak, aby stworzyć harmonijną całość pomiędzy naturą a architekturą. Znajduje się w nim wiele różnorodnych elementów krajobrazowych, takich jak: jeziora, rzeki, wodospady, stawy, alejki, mosty, ruiny, grobowce i pawilony.

---

Park Mużakowski jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej malowniczych parków w Europie.

• Jest to idealne miejsce na spacer, rowerową przejażdżkę lub piknik.

• Park Mużakowski jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO i jest jednym z najcenniejszych zabytków przyrodniczych i kulturowych w Polsce.

• Jest otwarty przez cały rok. W sezonie letnim (od maja do września) obowiązuje bilet wstępu. W sezonie zimowym wstęp jest bezpłatny.

• Jest dostępny dla osób niepełnosprawnych.

• W parku znajduje się kilka punktów gastronomicznych.

• Można również wypożyczyć rowery.

Park Mużakowski po prostu musisz odwiedzić!