Łęczyca
Łęczyca to niewielkie miasto położone w środku Polski, o którym niewiele się mówi, a szkoda wielka, bo jak za chwilę się dowiecie, miało spore znaczenie historyczne dla naszego kraju.
Zatem jest kilka powodów, dla których warto Łęczycę odwiedzić, a jednym z nich jest zapewne zamek wzniesiony za czasów panowania Kazimierza Wielkiego oraz mieszczące się w jego murach muzeum. Łęczyca oraz sąsiadująca z nią wieś Tum z niezwykle cennym zabytkiem jakim jest pobliska archikolegiata stanowią nie lada gratkę dla sympatyków polskiej historii.
A tak w ogóle Łęczyca to kraina diabła Boruty i z Borutą zaprzyjaźnimy się bliżej gdy dojdziemy do zamku, w którym to ten słynny diabeł znalazł swoje cztery kąty.
Na początek jednak przejdźmy się po mieście i spróbujmy poznać odrobinkę historii tego miasta.
Po wprowadzeniu chrześcijaństwa Łęczyca stała się stolicą jednej z siedmiu prowincji tworzących państwo polskie. Gród stał się siedzibą kasztelanów i ważnym ośrodkiem życia politycznego i religijnego. W archikolegiacie w Tumie (znajdującym się 2 km od Łęczycy) odbywały się synody, które uważane są za początki polskiego parlamentaryzmu. Ostatni ze zjazdów kościelno – państwowych odbył się na początku XVII wieku. Od 1229 roku prowincja łęczycka zaczęła występować jako księstwo, które w 1263 roku rozpadło się na dwa księstwa: łęczyckie i sieradzkie. Pierwsza lokacja miasta na prawie niemieckim miała miejsce przed 1267 rokiem, a rozkwit Łęczycy nastąpił w XIV wieku za panowania króla Kazimierza Wielkiego.
Kazimierz Wielki wybudował istniejący do dnia dzisiejszego zamek i otoczył miasto murami. Po zjednoczeniu państwa przez króla Władysława Łokietka księstwo łęczyckie stało się samodzielnym województwem.
W 1409 roku Władysław Jagiełło zwołał w Łęczycy zjazd koronny, a w 1414 roku właśnie tu wypowiedział wojnę Krzyżakom. W Łęczycy w 1420 roku Czesi zaoferowali mu swą koronę. W 1448 roku nadano Statut Łęczycki i tutaj Kazimierz Jagiellończyk przyjął poselstwo Ludwika księcia Bawarskiego, proszące o rękę jego córki Jadwigi. Lokacja miasta na prawie niemieckim przyczyniła się do rozwoju i pewnych przywilejów, z których najważniejszymi były prawo do odbywania targów i jarmarków. Łęczyca doskonale wykorzystała te przywileje, a jej atrakcyjna oferta handlowa i położenie sprawiły, że do miasta ściągali kupcy z kraju i zagranicy. Upadek miasta nastąpił w okresie „potopu” szwedzkiego. Dość powiedzieć, że w tym okresie przetrwały tylko trzy domy. W następnych latach Łęczycę nękały liczne pożary, a spustoszenia dokonywały maszerujące wojska i zarazy.
Łęczyca traciła na znaczeniu, ale wartym odnotowania faktem jest to, że to właśnie łęczyccy posłowie u boku Rejtana protestowali przeciw rozbiorowi Polski, a mieszkańcy miasta brali udział w powstaniach narodowych. W okresie Księstwa Warszawskiego, w Łęczycy Cesarz Napoleon wyznaczył dla swej armii zaplecze kwatermistrzowskie. W czasie Królestwa Kongresowego usiłowano w mieście stworzyć ważny ośrodek gospodarczy, wyznaczając miasto na stolicę tworzonego okręgu sukienniczego, którą to rolę w późniejszym czasie przejęła Łódź. Podczas I wojny światowej w mieście toczyły się walki, a tuż po jej zakończeniu mieszkańcy miasta rozbrajali żołnierzy niemieckich w miejscu, gdzie obecnie znajduje się pomnik Matki Boskiej. Natomiast we wrześniu 1939 roku w okolicach miasta rozegrała się największa bitwa w wojnie obronnej, zwana pod nazwą Bitwy nad Bzurą.
I tak dochodzimy do miejsca gdzie zadomowił się już chyba na stałe diabeł Boruta, czyli do zamku. A zamku pilnują pięknie wyrzeźbieni królowie.
Słów kilka o zamku
Wniesiony w XV wieku z inicjatywy Kazimierza Wielkiego. Budowla składała się z prostokątnego dziedzińca, który otaczał mur obronny z cegły. W południowo-zachodnim narożniku stanęła wieża obronna, a we wschodniej części wysoki budynek reprezentacyjny nazywany Domem Starym. Wewnątrz dziedzińca powstały budynki gospodarcze. Zamek był jedną z siedzib polskich władców.
W 1409 roku przebywający na zamku król Władysław Jagiełło podjął decyzję o wsparciu Litwinów w wojnie z Zakonem Krzyżackim. Rok później spod zamkowych murów w stronę Grunwaldu wyruszyły chorągwie ziem Wielkopolski. Po zwycięskiej bitwie na zamku przetrzymywano schwytanych rycerzy-najemników, w oczekiwaniu na wpłynięcie za nich okupu.
Okres od XVII do XIX wieku to czas upadku łęczyckiej twierdzy. Najpierw budowla ucierpiała w trakcie potopu szwedzkiego, a u schyłku XVIII wieku Prusacy rozebrali Dom Stary oraz usunęli dużą część obwarowań. W XIX wieku zamek popadał w ruinę i stan ten trwał aż do odzyskania przez Polskę niepodległości. Pierwsze prace restauracyjne rozpoczęto jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, a w latach 1964-1975 zamek odbudowano.
Obecnie na zamku mieści się muzeum miejskie, a ośmioboczna wieża wykorzystywana jest jako punkt widokowy.
Dwa pierwsze pomieszczenia skupiają się na historii Tumu oraz Łęczycy: pierwsza z wystaw prezentuje artefakty z czasów sprzed nastania polskiej państwowości, a druga przedstawia okres średniowiecza.
Czas na Borutę
Na ekspozycji prezentowanych jest 170 rzeźb z liczącej ponad 400 eksponatów, najbogatszej w Polsce muzealnej kolekcji figur o tematyce demonicznej. Powstawała ona na przestrzeni ostatnich 50 lat i składają się nań głównie prace łęczyckich twórców ludowych, choć znajdują się w zbiorach również rzeźby, pochodzące z innych regionów kraju. Najwięcej jest rzeźb wykonanych w drewnie lipowym lub topolowym, ale są także diabły ceramiczne, kamienne i kute z żelaza. Najmniejsze mają kilka centymetrów, największa blisko 2 m.
I czas na wieżę
Z wieży, czyli z góry jak już wiecie z innych naszych wpisów – lepiej widać. Tak też jest w Łęczycy;
Co jeszcze zobaczymy w Łęczycy
Klasztor i kościół Bernardynów
Budowa kościoła i klasztoru Bernardynów zainicjowana w roku 1631 przez wdowę po cześniku płockim Dorotę Piwo, realizowana była w latach 1636 do 1643, poza obwodem murów miejskich. Fasada jednonawowej świątyni posiada wczesnobarokowy szczyt , ozdobiony rozbudowaną dekoracją architektoniczną.
Wnętrze ma bogaty jednorodny wystrój rokokowy z drugiej połowy XVIII wieku, a iluzjonistyczna polichromia z tej epoki przypisywana jest malarzowi Walentemu Żebrowskiemu. W nawie głównej umieszczono epitafium z 1787 roku poświęcone wojewodzie łęczyckiemu Szymonowi Dzierzbickiemu, a w kruchcie kościoła znajduje się tablica upamiętniająca kapitana Szymona Nowickiego , zastrzelonego w 1818 roku podczas pojedynku z Józefem Bemem, późniejszym bohaterem powstań narodowych Polski i Węgier.
Na dziedzińcu przed kościołem znajduje się figura Matki Bożej z 1855 roku, dłuta warszawskiego rzeźbiarza Daniela Zalewskiego.
W XVIII wieku kościół był miejscem sejmików wojewódzkich. Po 1864 roku w wyniku represji popowstaniowych nastąpiła kasata klasztoru. Bernardyni powrócili do Łęczycy w 1946 roku a w połowie lat 90 tych XX wieku przeprowadzono kompleksową konserwację wnętrza świątyni. Obecnie kościół jest miejscem częstych koncertów muzyki organowej i kameralnej.
Kościół św. Andrzeja
Jego historia sięga prawdopodobnie czasów Władysława Hermana – księcia z dynastii Piastów czyli XI wieku. Podobno był bardzo hojny i miał ufundować w Łęczycy kościół Św. Idziego jako wotum dziękczynne za narodzenie długo oczekiwanego potomka – Bolesława. Najstarsza jednak wzmianka pisana o parafii pochodzi z roku 1338. Kościół dwukrotnie palony był przez Krzyżaków, w 1331 i 1406 roku, ale za każdym razem został odbudowany. Konsekracja obecnie istniejącej świątyni miała miejsce w 1425 roku.
Początkowo była to trzynawowa bazylika gotycka, jednak w ciągu wieków częściowo zatraciła swój gotycki charakter. W XVII i XVIII wieku wnętrze nabrało cech baroku, a w XIX wieku zabytkowe sklepienie naw bocznych zastąpiono płaskimi stropami. Do dzisiaj jednak kościół zachował bryłę gotycką z wielobocznie zamkniętym prezbiterium, stromym dachem, smukłą sygnaturką, szkarpami oraz ostrołukowymi oknami. Również prezbiterium zachowało gotycki wygląd z oryginalnym sklepieniem krzyżowym z lunetami. W łuku tęczowym umieszczona jest XVIII-wieczna rzeźba Chrystusa na krzyżu.
W pobliskiej odległości kościoła znajdziecie jeszcze jedyną zachowaną wieżę XIV-wiecznych fortyfikacji miejskich Łęczycy, pełniącą obecnie funkcję dzwonnicy kościelnej parafii pw. św. Andrzeja
Więzienie
Gdyby komuś było mało zabytków i historii, to Łęczyca ma jeszcze jedno bardzo charakterystyczne miejsce, a jest nim nieczynne już więzienie. Natomiast jest kilka ciekawostek z tym miejscem związanych;
- Niegdyś było jednym z najcięższych więzień w Polsce.
- Najwięcej skazanych przebywało tu w okresie międzywojennym – ponad 1200 osób
- Znajdujące się w nim cele często musiały pomieścić nawet 50 osób.
- Z więzienia w Łęczycy nikt nigdy nie uciekł,
- W okresie stanu wojennego przetrzymywano w nim wielu więźniów politycznych, w tym Władysława Frasyniuka – działacza opozycji.
- Więzienie stało się ono inspiracją dla wielu filmowców i artystów. W więzieniu zostały nakręcone sceny do takich filmów jak znany wszystkim”Vabank” Juliusza Machulskiego, film fabularny „Git” Kamila Szymańskiego i Mikołaja Małeckiego oraz obraz Krzysztofa Krauze i Joanny Kos-Krauze „Papusza”.
Niektórzy chyba jednak tęsknią 😉
Dziękujemy za wspólne zwiedzanie tego jakże ciekawego historycznie miasta i zapraszamy do innych naszych wpisów 🙂
Jeśli podobał Ci się ten wpis i uważasz, że wniósł realną wartość do odwiedzin tego miejsca, to zapraszamy do wsparcia naszego bloga i polubienia naszego facebooka. Będzie to dla nas sygnał, iż wykonujemy dobrą i przydatną pracę 🙂
A.D.2013