Pałac Schoena

Sosnowiec




Rodzinna rezydencja w stylu neobarokowym, z elementami neorokoka i z parkiem przy zabudowie przemysłowej.

Rodzeństwo Schoen, potomkowie niemieckich przemysłowców – Franz, Ernst i Fanny przybyli do Sosnowca z Werdau w Saksonii w 1875roku. W niewielkiej wówczas miejscowości, leżącej na zachodniej rubieży Imperium Rosyjskiego, Franz założył przędzalnię wigoniu na Sielcu, a Ernst przędzalnię czesankową na Środuli. Zyski jakie przynosiły właścicielom obie przędzalnie wykorzystano częściowo do uruchomienia w 1902 roku kolejnego zakładu – trykotaży i pończoch w Sielcu. 




Przedsiębiorstwo działało poprzez spółkę pod nazwą Dom Handlowy C.G. Schön. Dzięki rozległym rynkom zbytu w Królestwie Polskim i Rosji przed I wojną światową było jednym z największych tego typu zakładów na terenie całego Cesarstwa. W bezpośrednim sąsiedztwie swoich fabryk bracia wybudowali osiedla dla robotników i urzędników oraz swoje okazałe rezydencje. W ciągu kilkudziesięciu lat Schoenowie aktywnie uczestniczyli w życiu społecznym miasta. Starali się o nadanie praw miejskich osadzie robotniczej, współfinansowali wiele przedsięwzięć publicznych, organizowali akcje charytatywne, a w czasie II wojny światowej wpierali polski ruch oporu.



Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena Sosnowiec

Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu


Okazałą, reprezentacyjną rezydencję Ernsta Schoena zaprojektował wrocławski architekt Karl Grosser. Budynek usytuowano przy trasie kolei warszawsko – wiedeńskiej i otoczono neoromantycznym parkiem. Na przestrzeni lat pałac był wielokrotnie przebudowywany, stąd nie zachował się jego pierwotny układ wnętrz, nie uległa jednak zmianie jego zasadnicza bryła z charakterystycznymi, narożnymi basztami. Pierwotnie fasada pałacu znajdowała się od strony kolei. W okresie międzywojennym przeniesiono ją na stronę południową, na miejsce wyburzonej, okazałej oranżerii.



Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu


Na parterze znajdowały się pomieszczenia reprezentacyjne: owalna sień zdobiona bogato sztukaterią prowadziła do węższego westybulu, gdzie umieszczono damską i męską garderobę. Następnie wchodziło się do głównego holu będącego rodzajem dziedzińca wewnętrznego. Na wprost sieni znajduje się wejście prowadzące niegdyś do 50-osobowej jadalni połączonej z otwartą na taras loggią. Stąd przechodzono do pokoju bilardowego i bufetowego. Po lewej stronie holu znajdowała się sala balowa z wystrojem w stylu neorokokowym, a z niej wchodzono do oranżerii. Pokój dla pań utrzymany był w stylu angielskim, a pokój dla panów urządzono w stylu mauretańskim. Pierwsze piętro pałacu mieściło sypialnie i prywatne pokoje właściciela. Na drugim znajdowały się pokoje gościnne, dla służby oraz spiżarnia.



Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu


Największych zmian w układzie wnętrz pałacowych dokonano po II wojnie światowej, kiedy to umieszczono w nim przedszkole oraz mieszkania prywatne.W 1980 roku zespół pałacowo – parkowy wpisano do rejestru zabytków województwa katowickiego. Wtedy też rozpoczęto jego adaptację na cele muzealne. Pięć lat później zainaugurowało w nim swoją działalność Muzeum, początkowo jako Oddział Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, a od 1995 roku funkcjonuje jako samodzielna instytucja kultury w Sosnowcu.



Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu


Pałace na Środulce otoczone były rozległym parkiem o charakterze kaligraficznym, zaprojektowanym zgodnie z ówczesną modą, znaną i przywiezioną do Zagłębia przez niemieckich właścicieli. Duży fragment parku powstał w stylu neoromantycznym. Taką atmosferę miały stworzyć sztuczne ruiny i groty znajdujące się w jego części południowej (na granicy z fabryką), a także wzgórza, pagórki, altanki, kamienne ławki i mostki. Głównym elementem założenia był obszerny staw, zlikwidowany po II wojnie światowej. O jego obecności świadczy duża niecka i system doprowadzania wody. W jego sąsiedztwie znajdował się drewniany, ażurowy pawilon kręgielni i przystań, a także wieńcząca murowaną skarpę kamienna balustrada, pełniąca funkcję tarasu widokowego. W parku było także pięknie utrzymane rosarium. Prawdopodobnie w północnej jego części znajdowały się stajnia i powozownia. W kompleksie wyróżniały się trzy dekoracyjne fontanny. Jedną z nich zdobiła rzeźba przedstawiająca putta na delfinach. W końcu lat 50. XX wieku wyburzono mur parkowy wraz z trzema bramami wjazdowymi, zlikwidowano także okazały staw.



Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu


Obecny park zajmuje powierzchnię 5,6 ha. Do dzisiaj zachowały się zniszczone groty skalne, fragmenty pagórków oraz pozostałości po kamiennej balustradzie. Układ dawnych alejek został w przeważającej części całkowicie zatarty. Największym walorem parku jest okazały drzewostan. Można w nim podziwiać różnorodne gatunki drzew, wśród których na szczególną uwagę zasługują: klony pospolite i srebrzyste, kasztanowce zwyczajne, dęby czerwone, skrzydłorzechy kaukaskie, więzy szypułkowe, jesiony wyniosłe Większość ma około 100 lat, aż 11 drzew to pomniki przyrody. Największym zainteresowaniem odwiedzających cieszy się, szczelnie w okresie kwitnienia w maju, tulipanowiec amerykański. Starodrzewy stanowią idealne siedliska dla ptaków, wśród których dominują: gołębie grzywacze, sikory; modra i bogatka, zięby i kosy. Park jest oazą dla małych zwierząt, szczególnie wiewiórek, a także miejscem wypoczynku dla mieszkańców aglomeracji.



Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu

Pałac Schoena w Sosnowcu


Miło nam było Was gościć w naszej galerii, a gdybyście chcieli zainwestować swoje pieniążki w tej okolicy, to chyba jeszcze coś zostało po starych zakładach 😉

A tymczasem się żegnamy i zapraszamy do innych naszych wpisów na blogu.



Pałac Schoena w Sosnowcu




Jeśli podobał Ci się ten wpis, to zapraszamy do wsparcia naszego bloga poprzez polubienie naszego facebooka. Będzie to dla nas sygnał, iż wykonujemy dobrą i przydatną pracę 🙂

A.D.2021

Opis został zaczerpnięty ze strony Muzeum w Sosnowcu muzeum.org.pl

2 komentarze do “Pałac Schoena w Sosnowcu

  1. No i pięknie proszę Pana. Ostatnio miałam okazję rozmawiać z bardzo leciwą córką slużacej z pałacu. Cóż to była za opowieść. Fajny wpis, bliski mojemu sercu. Pozdrawiam Urszula.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Przewiń na górę