RYBNIK
Ma wiele do zaoferowania, zarówno pod względem turystycznym, jak i kulturalnym, a swoimi licznymi atrakcjami powinno zachęcić Cię do jego odwiedzenia.
Zatem miasto, które jest podzielone na 27 dzielnic, leży na Płaskowyżu Rybnickim i zalicza się do Wyżyny Śląskiej poznamy dzisiaj trochę bliżej 🙂
Zapraszamy do galerii 🙂
Od 1327 roku Rybnik na wskutek różnych wydarzeń należał najpierw do Czech, później do Austrii, następnie do Prus i do Niemiec.
Dopiero po Powstaniach Śląskich od 1922 roku Rybnik został włączony do Polski. Wcześniej odbył się Plebiscyt na Górnym Śląsku, gdzie sami mieszkańcy głosowali za tym, gdzie chcą zostać przyłączeni: do Polski czy do Niemiec. W tym czasie miasto zaczęło się prężnie rozwijać, stacjonował tu również batalion 75 Pułku Piechoty.
W czasie II wojny światowej Rybnik wraz ze swoimi 20 kopalniami został w całości zajęty przez okupantów. Wówczas rozpoczęły tu działalność Tajne Organizacje Niepodległościowe. W 1945 roku Rybnik został zajęty przez Armię Czerwoną. W późniejszych latach miasto zostało gruntownie odbudowane. Powstała tu Elektrownia Rybnik, która obecnie jest jedną z największych elektrowni na Górnym Śląsku.
Bazylika p. w. św. Antoniego
Jest jednym z najbardziej charakterystycznych zabytków Rybnika. Jest to również jeden z najpiękniejszych budynków neogotyckich w Polsce. Kościół zaprojektowany przez Ludwika Schneidera, został wzniesiony w latach 1903- 1906, konsekrowany 29 sierpnia 1907 roku.
Bazylika jest najwyższą świątynią na Górnym Śląsku, wieże wraz z krzyżami mają 84,2 m wysokości. Pierwotnie krzyże były wyższe, jednak skrócono je krótko po ukończeniu budowy. Ponadto kościół zajmuje powierzchnię 1900 m2i może pomieścić do 7 tysięcy osób. W 1993 roku świątynia została podniesiona do godności bazyliki mniejszej. W głównym ołtarzu umieszczona jest figura św. Antoniego Padewskiego.
Bazylika jest tak bardzo urocza, że postanowiliśmy się jej przyjrzeć w… kadrze z bliska.
Rynek
Wiadomo. Serce każdego miasta. Tak też i rybnicki rynek bez wątpienia jest jedną z wizytówek miasta. Ze wszystkich stron otoczony malowniczymi kamieniczkami, ozdobiony fontanną, wart jest by skierować tu swe kroki.
Oczywiście ważnym elementem zabudowy rynku jest ratusz, wzniesiony w stylu klasycystycznym. Prostokątny, z krótkim skrzydłem z tyłu stoi przy rybnickim rynku od 1822 roku. Budowla zastąpiła drewniany ratusz, który stał pośrodku rynku do 1823 roku. Od 1993 roku w ratuszu znajduje się Urząd Stanu Cywilnego, a także rybnickie muzeum miejskie.
Początki Rybnika jako miasta sięgają XIII wieku.
Już w średniowieczu ukształtował się czytelny do dziś, wrzecionowaty układ urbanistyczny z rynkiem pośrodku oraz zamkiem i kościołem parafialnym po obu jego stronach. Przed wiekami w miejscu obecnego, rybnickiego Rynku, był staw, czyli właśnie rybnik. Później go osuszono, zostawiając jedynie cieniutką strugę, przepływającą przez plac.
Murowane kamienice wyrosły w XIX wieku. Ostatnia wojna nie zniszczyła tej zabudowy. Dzięki temu dziś na Rynku zobaczyć możemy wszystkie style architektoniczne stosowane w XIX i XX wieku: spokojne, nawiązujące do sztuki antycznej budowle neoklasycystyczne czy neorenesansowe, ale także ozdobną secesję czy prosty funkcjonalizm.
Warto oczywiście zajrzeć w uliczki odchodzące od Rynku, choć po prawdzie za wiele ich nie ma.
Nie oznacza to jednak, że nic ciekawego Cię tam nie spotka. Wręcz przeciwnie.
Kościół p. w. Matki Boskiej Bolesnej
To kolejny ważny zabytek sztuki sakralnej w Rybniku. Został wybudowany w stylu barokowo-klasycystycznym, w latach 1798- 1801. Fundatorami kościoła byli ówczesny władca Rybnika hrabia Antoni Węgierski, a także król pruski Fryderyk Wilhelm III. Boczne ołtarze kościoła powstały ok 1800 roku. W prezbiterium, krótkim i zakończonym półkolistą apsydą, umieszczone są cztery płaskorzeźby ze scenami przedstawiającymi życie Matki Boskiej z 1519 roku.
W kościele zachowała się między innymi ambona, datowana na rok 1800 oraz marmurowa chrzcielnica.
Coś o szkole
W 1794 roku w państwie pruskim, do którego należał i Śląsk, wprowadzono ” przymus szkolny”. Na mocy tego obowiązku dzieci miały pobierać wykształcenie zależne od stanu społecznego. Dzieci kończące szkołę znały podstawowe prawdy wiary, umiały pisać i czytać oraz liczyć. W praktyce oznaczało to wzrost liczby uczniów i potrzebę powstania większej szkoły. Nowa murowana jednopiętrowa szkoła powstała w 1818 roku u zbiegu ulic Cmentarnej i Rudzkiej, przy kościele Matki Boskiej Bolesnej. Według dokumentów naukę w szkole pobierało ponad 200 uczniów. W połowie XIX wieku powstały w Rybniku nowe szkoły o charakterze wyznaniowym, były to katolickie szkoły ludowe. Swoje szkoły mieli także ewangelicy i Żydzi. Od 1864 roku zaczęto wprowadzać do szkół obowiązek nauczania w języku niemieckim. Okres Kulturkampfu doprowadził do całkowitego wycofania ze szkół języka polskiego i polskich nauczycieli.
W 1900 roku postanowiono powiększyć szkołę. Autorem neogotyckiego budynku szkolnego był gliwicki architekt E.Petzkie. W 1902 roku ukończono budowę nowej szkoły. W szkole tej mieściły się klasy szkoły podstawowej oraz klasy gimnazjalne
Po wojnie Śląsk, a wraz z nim i Rybnik, nadal znajdował się poza granicami Polski. Do macierzy powrócił dopiero po powstaniach śląskich w 1922 roku i od tego też roku Rybnik mógł poszczycić się także polskimi nauczycielkami.
W okresie drugiej wojny światowej szkoły polskie przestały istnieć a zastąpiły je szkoły niemieckie. Zasadniczym zadaniem tych szkół była pełna germanizacja i wychowanie w duchu narodowosocjalistycznym. Szkoła nr 1 została zniszczona, była najbardziej zniszczonym budynkiem w Rybniku. Największe straty powstały przed samym wyzwoleniem pod koniec marca 1945 roku.
Dziś szkoła ta znana jest z najpiękniejszego pod względem architektonicznym budynku.
Urząd miasta
Ciekawym budynkiem jest Urząd Miasta z 1928 roku, zbudowany za kadencji burmistrza Władysława Webera. Frontowa elewacja jest 9-osiowa, ozdobiona tympanonem z pilastrami i pięcioma witrażami w oknach sali posiedzeń Rady Miejskiej. Na witrażach zilustrowane zostały alegorie przemysłu, handlu i rolnictwa.
Zamek
Powstał prawdopodobnie pod koniec XIII wieku. Zamek został wyremontowany i rozbudowany przez hrabiego Oppersdorffa w drugiej połowie XVII wieku. Później rozbudował go także hrabia Józef Węgierski w latach 1776- 1778. Wtedy to do starej części zamku zostały dobudowane zostały na poziomie parteru skrzydła z arkadami, co nadało budowli zachowany do dziś kształt podkowy.
Na przestrzeni dziejów w zamku znajdował się szpital dla inwalidów armii pruskiej, a także sierociniec. Od 1849 roku część budynków zamkowych zajmował Sąd Powiatowy. W latach 1999- 2000 budynek został gruntownie wyremontowany, a obecnie znajduje się w nim siedziba Sądu Rejonowego.
Jednym z gmachów publicznych w centrum Rybnika, który przyciąga oko swoim wyglądem, jest gmach poczty głównej.
Został wybudowany w 1905 roku w stylu neorenesansu północnego. W budynku znajdowało się mieszkanie służbowe i kilkupokojowy apartament dla naczelnika urzędu.
W czasie III powstania śląskiego, o świcie 3 maja 1921 roku, 7. kompania Józefa Ochojskiego z 2. baonu pułku rybnickiego nagłym atakiem zdobyła pocztę oraz dworzec, sąd i drukarnię i odtąd zaczyna się polska historia tego budynku. Jednym z symboli nowej państwowości była zmiana godła widniejącego na fasadzie poczty. Na starych fotografiach widać pruskiego orła, którego zastąpił polski biały orzeł, strzegący poczty do dziś.
Jako ciekawostkę można podać, że w okresie międzywojennym i częściowo powojennym prócz zwyczajowych okienek znajdowało się też stanowisko Pocztowej Kasy Oszczędności oraz kabina telefoniczna. Pocztowa Kasa Oszczędności (PKO) była bankiem państwowym działającym od 1920 roku. Celem było gromadzenie oszczędności pieniężnych ludności i rozwijanie obrotów bezgotówkowych. W latach 1944-1945 PKO znajdowała się pod komisarycznym zarządem niemieckim, nie prowadziła szerszej działalności, tylko w niewielkim stopniu wypłacała przedwojenne wkłady oszczędnościowe. PKO reaktywowano po wojnie, ale w 1949 roku postawiono w stan likwidacji, która zakończyła się w 1952. Jej zadania przejęła Powszechna Kasa Oszczędności.
W budynku dawnej poczty znajdowała się również paczkarnia, na tyłach której zbudowano wyłożony betonowymi płytami plac z wejściem do obiektu i rampą. Tu przywożono i stąd zabierano paczki na dworzec PKP.
.
.
.
Kościół parafii ewangelicko – augsburskiej
Ważny punkt wycieczki dla każdego pasjonata zabytków architektury znajduje się przy ul. Miejskiej, bo to właśnie tam znajduje się zabytkowy kościół parafii ewangelicko – augsburskiej.
Powstał w roku 1853 na miejscu spalonego drewnianego kościoła i w taki stanie przetrwał do dziś. Wieża w stylu neoromańskim została dobudowana w 1875 roku. XIX- wieczne wyposażenie kościoła to ołtarz ambonowy z kopią obrazu Chrystus i syn marnotrawny, organy, ławki, a także wsparte na filarach empory. Świątynia nazywana była Kościołem Inwalidów, ponieważ pierwotnie powstała na potrzeby leczących się w zamku ewangelików, którzy zostali ranni w wojnach śląskich.
Obok kościoła znajduje się nieczynny cmentarz z nielicznymi zabytkowymi nagrobkami. Po przeciwnej stronie ulicy mieściła się ewangelicka szkoła podstawowa, działająca od 1791 roku i zamknięta w 1922 roku z powodu braku wystarczającej liczby chętnych.
Szpital św. Juliusza
Budowla wraz z kaplicą pod tym samym wezwaniem powstała w stylu neogotyckim. Jej inicjatorem był przyboczny lekarz na dworze księcia raciborskiego Wiktora I – Juliusz Roger. Szpital powstawał w latach 1868 – 1869, a otwarty został w 1871 roku. Pierwotnie przeznaczony był dla kobiet, z czasem (aż do lat 2000/2001) znajdował się tam Szpital Miejski nr 1 w Rybniku.
Budynek dawnego starostwa
Został wzniesiony w stylu niemieckiego renesansu i znajdziesz go w parku starościańskim. Obecnie mieści się w nim siedziba rybnickiego Starostwa Powiatowego.
Jest jeszcze sporo budynków, które wymagają rewitalizacji, ale patrząc na tempo rybnickich władz, wydaje się, że to tylko kwestia czasu i będzie jeszcze ładniej.
Teatr Ziemi Rybnickiej
Jest świadectwem słusznie minionej epoki, jednak nie oznacza to, że tego typu obiekty powinny być gorzej traktowane. Taki obiekt posiada zarówno wartość historyczną jak też w tym przypadku artystyczną, a zatem ich zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na fakt, że są świadectwem minionej epoki.
A Pan Henryk Mercik na ten temat mówi tak;
”Rybnicki teatr to obiekt, któremu ochrona konserwatorska się absolutnie należy, to budynek wybitny nie w skali Rybnika czy regionu, ale kraju! Zaprojektowany przez trio architektów, określanych mianem Zielonych Koni – Jerzego Gottfrieda, Henryka Buszkę i Aleksandra Frantę, stanowi realizację symboliczną. Projektowany od 1956 roku i realizowany w latach 1958 – 1964 wyróżnia się na tle innych budowanych w tym czasie obiektów, zrywając z symetrycznym monumentalizmem socrealizmu i nawiązując duchem do architektury francuskiej. Bardzo rzadko spotyka się budynek teatru, w którym nie ma osi symetrii, a tu nawet sala widowiskowa jest niesymetryczna. Ten brak symetrii świadczy o tym, że twórcy chcieli pokazać, jak oni widzą projektowanie nowoczesne, to także bardzo odważne wejście w powojenny modernizm.”
Był jeszcze w Rybniku browar.
Szczyt rozwoju browarnictwa w Rybniku przypadł na XIX wiek. W latach 1875–1880 działało w Rybniku pięć browarów. Koniec wieku XIX i początek nowego XX powitały już tylko trzy. Po pierwszej wojnie ostały się dwa, po drugiej już tylko jeden. W 2004 roku w rybnickim zakładzie zaprzestano produkcji piwa, a w 2005 roku zniknęły zabudowania browaru, ale sentyment do tej tradycji pozostał.
Pamiątką po budynkach dawnego browaru pozostał fragment komina.
.
.
.
Kampus
Jeszcze kilka lat temu były tu sale operacyjne, łóżka i chorzy. Zniszczone ławki pomiędzy budynkami, na elewacji których widać było upływ czasu, zajmowali pacjenci w piżamach, czekający na odwiedziny najbliższych. Dziś to miejsce w niczym nie przypomina już starego szpitala. Zamiast pokoi chorych, są aule, sale wykładowe, w których rozmawia się o Kancie, ustroju demokratycznym i filozofii Platona. Zabytkowe mury z czerwonej cegły objęli we władanie studenci.
Kampus, który powstał w miejscu dawnego szpitala, tworzy trzy wyższe uczelnie: Politechnikę Śląską, Uniwersytet Ekonomiczny i Uniwersytet Śląski.
.
.
.
.
.
I tak nasz spacer po Rybniku dobiega końca.
Okolice, czy też dzielnice Rybnika mają również sporo do zaoferowania, zwłaszcza szlak techniki industrialnej, który bardzo prężnie na terenie Śląska się rozwija i jest naprawdę godny polecenia.
Przybywajcie zatem na Śląsk, bo to ładny region Polski 🙂
My tymczasem się żegnamy i do innych wpisów zapraszamy.
.
Jeśli masz ochotę na wirtualną małą czarną, to zamawiając ją będzie nam niezmiernie miło, a Ty docenisz nasz trud włożony w prowadzenie bloga.
A jeśli podobał Ci się ten wpis, to zapraszamy do wsparcia naszego bloga poprzez polubienie naszego facebooka. Będzie to dla nas sygnał, iż wykonujemy dobrą i wartościową pracę🙂
A.D.2022